Artykuł
CZAS ZABAWY Z DZIECKIEM, CZYLI JAK WSPÓLNIE SPĘDZAĆ CZAS
Często szukamy odpowiedzi na trudne, pytania związane z zachowaniem naszych dzieci:
- dlaczego to się zdarzyło?
- jak to możliwe, że moje dziecko tak się zachowało?
- czemu tak niegrzecznie się odezwało?
Nie znajdujemy powodu dla faktu, że dziecko nie ma kolegów w grupie rówieśniczej, nie potrafi nawiązywać relacji z innymi, w czasie zabaw niszczy zabawki, rzuca nimi, złości się, nie potrafi pogodzić się z pomysłami dzieci bawiących się obok, próbuje narzucać im swoje pomysły.
Czasami wynika to po prostu z braku lub niewystarczającej liczby odpowiednich doświadczeń. Kiedy rodzice zauważą, że dziecko ma trudności z organizowaniem zabawy, nie nauczyło się bawić obok, razem czy też współdziałać z innymi w zabawie, powinni pomóc swojemu maluchowi. Członkowie rodziny to najlepsza „grupa treningowa” dla budowania kolejnych, szerszych relacji i nowych wyzwań w zabawie. Warunkiem jest przestrzeganie przez wszystkich uczestników wcześniej ustalonych zasad.
Pamiętajmy, że zabawa to podstawowa forma aktywności dziecka od 3 do 7 lat, czyli dziecka w wieku przedszkolnym. Zabawa jest bardzo ważna w życiu dziecka, doceniajmy jej rolę w życiu malucha, ponieważ pomaga organizować czas, daje szansę na naukę oraz utrwalanie różnych umiejętności, rozwija wyobraźnię i pomysłowość…
Zabawa jest często formą uzewnętrznienia przeżyć dziecka, jego doświadczeń, okazją by zrelacjonować te wydarzenia najbliższym. Dotyczy to także dzieci, które świetnie czują się w przedszkolu lubią swoje panie i dzieci, mają wielu kolegów, cieszą się z każdego dnia i wszystkiego co dzieje się wokół.
Zachęcamy do spojrzenia na zabawę z punktu widzenia autorów książki:
„SPOSÓB NA TRUDNE DZIECKO. PRZYJAZNA TERAPIA BEHAWIORALNA.”
Artur Kołakowski. Agnieszka Pisula. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Sopot 2013.
„Czas zabawy to dla rodzica okazja przyjemnego spędzenia czasu z dzieckiem, a dla dziecka możliwość zdobycia pozytywnej uwagi dorosłego.
Jest metodą, która chyba najsilniej pielęgnuje lub przywraca pozytywne relacje rodziców z dziećmi.
Czas zabawy nie jest radosnym zgromadzeniem całej rodziny i wspólnym spędzeniem popołudnia czy wieczoru. Jest to metoda terapeutyczna, w której rodzic poświęca czas jednemu dziecku. Jeśli mamy dwoje dzieci, czas zabawy powinien zostać wyznaczony dla każdego z nich. Technika czasu zabawy polega na ustaleniu krótkich (i realnych!) odcinków czasu w ciągu dnia, które możemy poświęcić jednemu dziecku.
Wielu rodziców jest w stanie poświęcić dziecku okolo15-20 minut raz lub dwa razy dziennie. Czas ten ma należeć wyłącznie do dziecka: rodzic nie patrzy wtedy kątem oka w telewizor, nie gotuje obiadu i wyłącza telefon komórkowy.
Podczas zabawy jesteśmy tylko z dzieckiem, otwarci na jego pomysły i propozycje. W tej technice pozwalamy, by dziecko przejęło kontrolę nad zabawą- ono jest szefem, a zadaniem dorosłego jest przede wszystkim towarzyszenie mu i poświęcanie mu uwagi na przykład poprzez zauważanie pozytywów oraz chwalenie. Dodatkowo w czasie zabawy należy unikać wszystkiego, co może kojarzyć się dziecku z wykonywaniem obowiązków: uczenia, uczenia poprawiania, udzielania wskazówek, wydawania poleceń, jak zrobić coś lepiej oraz błędów w postaci krytykowania, zawstydzania, ośmieszania.
Jeżeli w czasie zabawy pojawi się niepożądane zachowanie, a nie jest ono bardzo trudne lub niebezpieczne (nie grozi szkodą ani krzywda) staramy się je ignorować. Przykładem takiego niezbyt trudnego niewłaściwego zachowania może być nagły płacz dziecka, jęczenie, niegrzeczne odpowiadanie. Ignorowanie polega na milczeniu, zachowywaniu obojętności, a więc niedawaniu żadnych sygnałów mimiką. Staramy się zachowywać pokerową twarz- bez uśmiechu, krzywienia się, patrzenia na dziecko- dopóki nie zacznie się ono zachowywać właściwie.
W momencie, kiedy pojawi się zachowanie właściwe, należy przerwać ignorowanie i natychmiast pochwalić za to dziecko.
Jeśli zachowanie ulega natężeniu, staje się bardzo trudne i niebezpieczne, można krótko przypomnieć zasadę („Nie możemy się bawić, dopóki rzucasz klockami”) i przerwać zabawę (wyciągnięcie konsekwencji), jeśli dziecko natychmiast nie skoryguje swojego zachowania.
Czasami może zdarzyć się tak, że dziecko zacznie zachowywać się w sposób, którego całkowicie nie akceptujecie: niszczy zabawki, depcze je, uderza siebie albo rodzica. Takiego zachowania nie wolno zignorować. Należy natychmiast przerwać zabawę i przywołać zasadę z konsekwencją („Nie możemy dalej się bawić, bo depczesz zabawki i je niszczysz”). Aby dziecko wiedziało, że są to zachowania, na jakie całkowicie nie dajecie przyzwolenia, zakończenie zabawy powinno być kategoryczne. Zapewnienia dziecka, że to się nie powtórzy i przeprosiny nie są w stanie przywrócić wspólnej zabawy („Czas zabawy na dziś już się skończył. Jutro też się pobawimy. Mam nadzieję, że będziemy mogli lepiej wykorzystać nasz czas niż dziś”).
Czas zabawy to technika, która powinna być stosowana przez dłuższy okres. David Pentecost (2005) proponuje rodzicom stosowanie tej metody przez przynajmniej trzy miesiące, przy czym podkreśla, że większe zmiany będą widoczne dopiero po 6-8 tygodniach. Zaznacza też, że im więcej powtórzeń w tygodniu, tym zmiany następują szybciej.”
Oto część propozycji zabaw z dzieckiem wg autorów książki:
-czytanie bajek,
-układanie puzzli,
-gra w chińczyka,
-budowanie z klocków,
-zabawa w dom,
-zabawa w teatr,
-rysowanie,
-gra w piłkę, badmintona,
-wspólne układanie opowiadań,
-układanie kolekcji karteczek, samochodzików, znaczków, muszelek,
-wspólne oglądanie albumów, rodzinnych fotografii,
-wspólne robienie zdjęć, filmów,
-wspólne muzykowanie, karaoke,
-rozmowa na dowolnie wybrany temat,
-uczenie rodzica, jak grać w ulubioną grę,
-doglądanie, sadzenie roślin,
-planowanie posiłku i wspólne zakupy,
-planowanie podróży, wakacji, wycieczki,
-wspólne majsterkowanie, naprawa roweru.
„Przy wyborze zabaw można z góry ustalić zasady, że niedopuszczalne są zabawy agresywne, obrażanie i bicie innych oraz niszczenie przedmiotów. W przypadku takich zachowań zabawa natychmiast się kończy. Warto też wyłączyć z czasu zabawy oglądanie telewizji czy granie w gry komputerowe.”
Drodzy rodzice, spróbujcie dostrzec potrzebę dziecka bycia zauważonym, obdarzcie je swoim czasem i zainteresowaniem. Nawet jeśli wasz Skarb funkcjonuje doskonale i bez problemów, to doceńcie, że jeszcze chce być z Wami i z Wami spędzać wolne chwile. Jeszcze kilka lat i może nie być to tak proste, a jednak zwyczaje i relacje, które wypracujecie teraz mogą pomóc i potem. Korzystajcie ze wspaniałego okresu dzieciństwa w jakim jeszcze są Wasze przedszkolaki!
